matematykaszkolna.pl
równanie różniczkowe lola456: Rozwiąż równanie różniczkowe: y = (y')2 * sin2(x) podstawiam: y' = p różniczkując równanie wejściowe otrzymuję: p = p2*2sinxcosx + sin2(x)*2pdpdx I dalej nie mogę z tym ruszyć, być może błąd jest w liczeniu pochodnych... Proszę o sprawdzenie i pomoc.
25 paź 17:35
Szkolniak: Mi wyszło: y=(ln|tg(x/2)|+C)2 Jeśli dobrze (proszę o potwierdzenie), poniżej zamieszczam rozwiązanie:
 dy 
y=(

)2*sin2(x)
 dx 
 dy y 
(

)2=

 dx sin2(x) 
 dy y 

=

 dx sin(x) 
 dy dx 

=

 y sin(x) 
 x 
2y=ln|tg(

)|+C
 2 
y=ln|tg(x/2)|+C y=(ln|tg(x/2)|+C)2
25 paź 22:03
Mariusz: Szkolniak twój pomysł jest dobry lola456 twój pomysł też będzie dobry
 dp 
p = p2*2sinxcosx + sin2(x)*2p

 dx 
 dp 
p2*2sinxcosx−p + sin2(x)*2p

 dx 
 dp 
p((2sinxcosx)p−1+2sin2(x)

)=0
 dx 
 dp 
p=0 ⋁ (2sinxcosx)p−1+2sin2(x)

 dx 
 dp 
(2sinxcosx)p−1+2sin2(x)

=0
 dx 
To równanie jest liniowe niejednorodne pierwszego rzędu
 dp 
2sin2(x)

+(2sinxcosx)p=1
 dx 
Rozwiązujemy najpierw równanie jednorodne
 dp 
2sin2(x)

+(2sinxcosx)p=0
 dx 
 dp 
2sin2(x)

=−2sin(x)cos(x)p
 dx 
 dp 
sin(x)

=cos(x)p
 dx 
dp cos(x) 

=−

dx
p sin(x) 
ln|p|=−ln|sin(x)|+C
 1 
ln|p|=ln|

|+C
 sin(x) 
 C 
p=

 sin(x) 
 C(x) 
p(x)=

 sin(x) 
 dp 
2sin2(x)

+(2sinxcosx)p=1
 dx 
 C'(x)sin(x)−C(x)cos(x) C(x) 
2sin2(x)(

)+(2sinxcosx)

=1
 sin2(x) sin(x) 
2C'(x)sin(x)−2C(x)cos(x)+2C(x)cos(x)=1 2C'(x)sin(x)=1
 1 
C'(x)=

 2sinx 
 sinx 
C'(x)=

 2sin2x 
 sinx 
C'(x)=

 2(1−cos2(x)) 
 sinx 
C(x)=∫

 2(1−cos2(x)) 
t=cos(x) dt=−sin(x)dx −dt=sin(x)dx
 1 dt 1 (1−t)+(1+t) 


=−


dt
 2 1−t2 4 (1−t)(1+t) 
 1 dt dt 
=−

(∫

+∫

)
 4 1+t 1−t 
 1 1+t 
=−

ln|

|+C
 4 1−t 
 1 1+cos(x) 
=−

ln|

|+C
 4 1−cos(x) 
 1 (1+cos(x))2 
=−

ln|

|+C
 4 1−cos2(x) 
 1 (1+cos(x))2 
=−

ln|

|+C
 4 sin2(x) 
 1 sin2(x) 
=

ln|

|+C
 4 (1+cos(x))2 
 1 sin(x) 
=

ln|

|+C
 2 1+cos(x) 
 C(x) 
p(x)=

 sin(x) 
 11 sin(x) C 
p(x)=


ln|

|+

 2sin(x) 1+cos(x) sin(x) 
dy 11 sin(x) C 

=


ln|

|+

dx 2sin(x) 1+cos(x) sin(x) 
 sin(x) 
t=

 1+cos(x) 
(1+cos(x))t=sin(x) (1+cos(x))2t2=sin2(x) (1+cos(x))2t2=(1−cos2(x)) (1+cos(x))2t2=(1−cos(x))(1+cos(x)) (1+cos(x))t2=1−cos(x) t2+t2cos(x)=1−cos(x) (t2+1)cos(x)=1−t2
 1−t2 
cos(x)=

 1+t2 
 1−t2 
sin(x)=(1+

)t
 1+t2 
 1+t2+1−t2 
sin(x)=(

)t
 1+t2 
 2t 
sin(x)=

 1+t2 
 1−t2 
cos(x)=

 1+t2 
 −2t(1+t2)−2t(1−t2) 
−sin(x)dx=

dt
 (1+t2)2 
 −4t 
−sin(x)dx=

 (1+t2)2 
 2t −2t2 

dx=


dt
 1+t2 1+t21+t2 
 2 
dx=

dt
 1+t2 
 1+t2 1 2 

(

ln|t|+C)

dt
 2t 2 1+t2 
 1 ln|t|+2C 
=


 2 t 
 1 ln|t| C 
=


dt+∫

dt
 2 t t 
 1 
=

ln2|t|+C1ln|t|+C2
 4 
 1 sin(x) sin(x) 
y(x)=

ln2|

|+C1ln|

|+C2
 4 1+cos(x) 1+cos(x) 
Teraz należałoby wstawić wynik do równania i okaże się że gdy przyjmiemy że C2=(C1)2 to otrzymamy poprawne rozwiązanie −−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−
 dp 
p = p2*2sinxcosx + sin2(x)*2p

 dx 
 dp 
sin2(x)*2p

+p2*2sinxcosx−p=0
 dx 
Wprawdzie nie jest to równanie Lagrange ani Clairaut ale widzę że próbowałeś(aś) rozwiązywać w ten sposób Przekształcamy to równanie tak aby p było zmienną niezależną
 dp dx 
(sin2(x)*2p

+p2*2sinxcosx−p=0)*

 dx dp 
 dx 
2psin2(x)+((2sinxcosx)p2−p)

=0
 dp 
2psin2(x)dp+((2sinxcosx)p2−p)dx=0 To równanie można czynnikiem całkującym sprowadzić do równania zupełnego Jest to tzw czynnik całkujący o rozdzielonych zmiennych
δ 

(2psin2(x))=4psin(x)cos(x)
δx 
δ 

((2sinxcosx)p2−p)=4psin(x)cos(x)−1
δp 
δP δQ 


≠0
δx δp 
więc równanie jeszcze nie jest zupełne Tak jak pisałem wcześniej istnieje czynnik całkujący o rozdzielonych zmiennych 2psin2(x)dp+((2sinxcosx)p2−p)dx=0
δP δQ 


=(4psin(x)cos(x))−(4psin(x)cos(x)−1)=1
δx δp 
 A Bcos(x) 
1=((2sinxcosx)p2−p)*

−2psin2(x)*

 p sin(x) 
1=(2psinxcosx−1)A−2Bpsin(x)cos(x) 1=2(A−B)psinxcosx−A B=A A=−1
 1 

=−

dp
φ p 
 cos(x) 

=−

dx
ψ sin(x) 
ln|φ|=−ln|p|
 1 
ln|φ|=ln|

|
 p 
 1 
φ=

 p 
ln|ψ|=−ln|sin(x)|
 1 
ln|ψ|=ln|

|
 sin(x) 
 1 
ψ=

 sin(x) 
μ(p,x)=φ(p)ψ(x)
 1 
μ(p,x)=

 psin(x) 
2psin2(x)dp+((2sinxcosx)p2−p)dx=0
 1 
2sin(x)dp+(2pcos(x)−

)dx=0
 sin(x) 
δ 

(2sin(x))=2cos(x)
δx 
δ 1 

(2pcos(x)−

)=2cos(x)
δp sin(x) 
δF 

=2sin(x)
δp 
 1 
2sin(x)dp+(2pcos(x)−

)dx=0
 sin(x) 
F(p,x)=2psin(x)+g(x)
δF 

=2pcos(x)+g'(x)
δx 
 1 
2pcos(x)+g'(x)=2pcos(x)−

 sin(x) 
 1 
g'(x)=−

 sin(x) 
 −sin(x) 
g(x)=∫

dx
 sin2(x) 
 −sin(x) 
g(x)=∫

dx
 1−cos2(x) 
t=cos(x) dt=−sin(x)dx
 1 A B 

dt=∫

dt+∫

dt
 1−t2 1−t 1+t 
1 A B 

=

+

1−t2 1−t 1+t 
1 A(1+t)+B(1−t) 

=

1−t2 (1−t)(1+t) 
1=A(1+t)+B(1−t) 1=(A+B)+(A−B)t A+B=0 A−B=1 B=−A A−(A)=1 B=−A 2A=1
 1 1 −1 1 1 

dt=−


dt+


dt
 1−t2 2 1−t 2 1+t 
 1 1 

dt=

(ln|1+t|−ln|1+t|)
 1−t2 2 
 1 1 1+t 

dt=

ln|

|
 1−t2 2 1−t 
 −sin(x) 1 1+cos(x) 

dx=

ln|

|
 1−cos2(x) 2 1−cos(x) 
 −sin(x) 1 (1+cos(x))(1+cos(x)) 

dx=

ln|

|
 1−cos2(x) 2 (1−cos(x))(1+cos(x)) 
 −sin(x) 1 (1+cos(x))2 

dx=

ln|

|
 1−cos2(x) 2 1−cos2(x) 
 −sin(x) 1 (1+cos(x))2 

dx=

ln|

|
 1−cos2(x) 2 sin2(x) 
 −sin(x) (1+cos(x)) 

dx=ln|

|
 1−cos2(x) sin(x) 
 (1+cos(x)) 
F(p,x)=2psin(x)+ln|

|
 sin(x) 
 (1+cos(x)) 
2psin(x)+ln|

|=C
 sin(x) 
W równaniu Lagrange i Clairaut wyrażało się x za pomocą jakiejś funkcji od wprowadzonego parametru i otrzymywało się rozwiązanie w postaci parametrycznej Następnie jeśli to możliwe rugowało się parametr z rozwiązania Tutaj już znalezienie postaci jawnej ze względu na x
 (1+cos(x)) 
z uwikłanej postaci rozwiązania 2psin(x)+ln|

|=C
 sin(x) 
może sprawiać trudności Rozwiązanie zaproponowane przez Szkolniaka jest chyba najszybsze tyle że po spierwiastkowaniu nie uwzględnił dwóch przypadków
26 paź 05:00
Mariusz: Szkolniak , w swoim rozwiązaniu oprócz tego że nie rozważyłeś dwóch przypadków to zgubiłeś dwójkę w obliczeniach Wśród równań różniczkowych pierwszego rzędu możesz wyróżnić trzy typy równań do których możesz sprowadzać inne typy równań wyróżniane w podręcznikach 1. Równanie różniczkowe o rozdzielonych zmiennych Równanie postaci y'=f(x)g(y) To równanie już wiesz jak rozwiązać y'=f(x)g(y)
y' 

=f(x)
g(y) 
dy 

=f(x)dx
g(y) 
i całkujesz obustronnie Do równań o rozdzielonych zmiennych sprowadzasz np równanie jednorodne
 y 
czyli równanie postaci y'=f(

)
 x 
2. Równanie liniowe Równanie postaci y'+p(x)y=q(x) Tutaj możesz zauważyć że po pomnożeniu równania przez pewną funkcję f(x)y'+f(x)p(x)y=f(x)q(x) lewa strona przypomina wzór na pochodną iloczynu Możesz więc z tego skorzystać Do równania liniowego sprowadzasz równania Bernoulliego czyli równanie postaci y'+p(x)y=q(x)yr , gdzie r ∊ ℛ Równanie Riccatiego pod warunkiem że dana jest całka szczególna równania Równanie Riccatiego jest to równanie postaci y'=p(x)y2+q(x)y+r(x) Całka szczególna to pewne rozwiązanie równania różniczkowego Równanie Lagrange i Clairaut czyli równanie postaci y=f(y')x+g(y') Równanie Clairaut jest przypadkiem szczególnym równania Lagrange gdy f(y')=y' Równanie Lagrange rozwiązujesz tak jak zaproponował(a) lola Ostatecznie i tak dostajesz równanie liniowe do rozwiązania Równanie zupełne Różniczkę zupełną funkcji dwóch zmiennych F(x,y) możesz zapisać jako
 δF δF 
dF=

dx+

dy
 δx δy 
zatem mając równanie P(x,y)dx+Q(x,y)dy=0 szukamy takiej funkcji dwóch zmiennych aby F(x,y)=C było rozwiązaniem naszego równania Z równości pochodnych mieszanych mamy że
δF δF 

=

δxδy δyδx 
Jeżeli teraz przyjmiemy że
δF 

=P(x,y)
δx 
δF 

=Q(x,y)
δy 
 δP δQ 
to otrzymamy

=

 δy δx 
co jest warunkiem na to aby równanie postaci P(x,y)dx+Q(x,y)dy=0 było równaniem zupełnym Aby otrzymać funkcję F(x,y) rozwiązujesz układ równań
δF 

=P(x,y)
δx 
δF 

=Q(x,y)
δy 
Do tej postaci sprowadzasz równanie korzystając z tzw czynnika całkującego Mnożysz równanie przez pewną funkcję μ(x,y) μ(x,y)P(x,y)dx+μ(x,y)Q(x,y)dy=0 Po przemnożeniu równania przez pewną funkcję μ(x,y) warunek na to aby równanie było zupełne przybiera następującą postać
δμ(x,y)P(x,y) δμ(x,y)Q(x,y) 

=

δy δx 
Czynnik całkujący najłatwiej znaleźć gdy zależy on od jednej zmiennej
26 paź 08:47
Szkolniak: Dziękuję Mariusz za lekturę − w wolnej chwili postaram się przysiąść i przeanalizować wszystko po kolei. Jeszcze raz piękne dzięki emotka
26 paź 11:47
Mariusz: Jeśli chcesz sobie poczytać to Nikliborca możesz ściągnąć sobie za darmo http://matwbn-old.icm.edu.pl/kstresc.php?tom=25&wyd=10&jez=pl Kiedyś był dostępny jeszcze skrypt Niedoby http://winntbg.bg.agh.edu.pl/skrypty2/0065/niedoba.pdf
26 paź 12:00
lola456: Ja również dziękuję za pomoc i naprowadzenie
26 paź 14:37