matematykaszkolna.pl
Planimetria - wskazówki Draghan: bezendu, planimetria Cię nie zabije! A co Cię nie zabije, to wzmocni emotka Proszę, kawałek książki, specjalnie dla Ciebie emotka Cytaty (lekko zmienione przeze mnie, żeby nie pisać niepotrzebności) pochodzą z książki "MATEMATYKA − kurs przygotowawczy na wyższe uczelnie techniczne", autorstwa R. Leitnera i W. Żakowskiego (Wydawnictwa Naukowo−Techniczne, wyd. IV niezmienione, 1968). Ogólne zasady rozwiązywania zadań rachunkowych z geometrii Przystępując do rozwiązania takiego zadania, należy najpierw przestudiować temat zadania, wyobrazić sobie figury w nim występujące, wzajemne ich położenie i naszkicować rysunek. W przypadku zadań ze stereometrii, oprócz rysunku perspektywistycznego, pożyteczne są również przekroje bryły. Następnie należy ustalić, które z występujących w zadaniu wielkości, takich jak odcinki, pola, czy objętości, są wiadome− ewentualnie co o nich wiadomo, a która wielkość jest szukaną niewiadomą, której obliczenia żąda temat zadania. Następnie należy ustalić związki zachodzące pomiędzy wielkościami wiadomymi i niewiadomymi. Związków tych dostarczą nam odpowiedznie twierdzenia geometryczne i wzory. Jeśli nie można ustalić bezpośrednich związków między szukaną niewiadomą a wielkościami wiadomymi, to wprowadzamy pomocniczą niewiadomą, a niekiedy nawet dwie lub więcej. Takimi niewiadomymi mogą być np. pewne odcinki, które w temacie nie występują, tj. takie, które nie są ani wiadome, ani nie są szukaną niewiadomą, ale które wiążą się z jednej strony z wielkościami wiadomymi, a z drugiej z szukaną niewiadomą i pozwolą ułożyć potrzebne nam równania. Wprowadzając niewiadome pomocnicze, oznaczmy je dowolnymi literami, przestrzegając, aby jedna litera nie oznaczała dwóch różnych wielkości. Kiedy już wprowadziliśmy oznaczenia i przystępujemy do układania równań, to pamiętajmy, że równań trzeba mieć na ogól tyle, ile jest wszystkich niewiadomych i że muszą to być równania wzajemnie niezależne. Np. równania a+b = 6 i 2(a+b) = 12 są wzajemnie zależne, bo jedno wynika z drugiego i nie wnoszą żadnych nowych informacji o wielkościach a i b, tylko stanowią inne wysłowienie tego samego równania. Aby znaleźć potrzebne równania, korzystamy z odpowiednich wzorów i twierdzeń geometrycznych. Do najczęściej stosowanych, należą: − twierdzenie Pitagorasa, − twierdzenia o odcinkach proporcjonalnych, np. tw. Talesa, tw. o dwusiecznej w trójkącie, tw. o wysokości trójkąta prostokątnego, opuszczonej na przeciwprostokątną (ktoś zna treść tego twierdzenia? emotka ), tw. o odcinku stycznej i odcinkach siecznych okręgu, przypadki podobieństwa trójkątów, − wzory na pola i objętości, np. różne wzory na pole trójkąta. Dalszych twierdzeń i wzorów, dostarcza trygonometria. Zastosowania trygonometrii do planimetrii Przy stosowaniu trygonometrii do rozwiązywania zadań z planimetrii, wskazana jest następująca kolejność czynności: − sporządzić szkic, − oznaczyć odcinki i kąty, występujące w danym zadaniu pojedynczymi literami; ustalić, które elementy są niezbędne do uzyskania rozwiązania zadania,ustalić, jakie trójkąty będą rozważane i które z nich są prostokątne; wybrać twierdzenia, które będziemy do nich stosować, − ułożyć równanie, z którego obliczymy niewiadomą − jeśli niewiadomych jest więcej, powinniśmy mieć tyle równań, ile jest niewiadomych,nie wstawiać przedwcześnie danych liczbowych, lecz liczyć jak najdłużej na oznaczeniach literowych, aby nie stracić ewentualnych okazji uproszczenia otrzymywanych równań lub wyrażeń, − przed przystąpieniem do obliczeń numerycznych, sprowadzić otrzymany wzór do postaci najdogodniejszej rachunkowo. Zestawienie podstawowych przypadków rozwiązywania trójkąta Wprowadzę taki kontekstowy opis trójkąta: niech kąt α leży naprzeciw boku a, kąt β − naprzeciw boku b, a kąt γ − naprzeciw boku c. 1. Dane: bok i dwa kąty Sposób rozwiązania: Obliczamy trzeci kąt (ze związku α+β+γ = 180o), potem boki z tw. sinusów. Pole od razu obliczamy ze wzoru
 1 sinβsinγ 1 sinαsinγ 1 sinαsinβ 
P =

a2

=

b2

=

c2

 2 sinα 2 sinβ 2 sinγ 
2. Dane: 2 boki i kąt między nimi Sposób rozwiązania: Obliczamy boki z tw. sinusów i/lub związków miarowych trójkąta. Trzeci bok z twierdzenia cosinusów lub sinusów. Pole od razu liczymy ze wzoru:
 1 
P=

ab sinγ
 2 
3. Dane: 3 boki Sposób rozwiązania: Kąty liczymy z twierdzenia cosinusów. Pole od razu liczymy ze wzoru Herona. 4. Dane: 2 boki i kąt przeciwległy Sposób rozwiązania: Stosujemy twierdzenie sinusów. Zachodzą tu możliwości: 2 rozwiązania, 1 rozwiązanie lub brak rozwiązań. Mój komentarz do 4. przypadku: jeśli mamy dane 2 boki, a i b i kąt γ naprzeciw a (i korzystamy z tw. sinusów), to należy spojrzeć na długości tych boków. Jeśli kąt leży naprzeciw krótszego boku, mogą wyjść 2 rozwiązania, 1 lub nawet brak rozwiązań! Jeśli kąt leży naprzeciw dłuższego boku, mamy przypadek jednoznaczny. Mam nadzieję, że to Ci trochę pomoże emotka Może nie są to jakieś nowości dla Ciebie, ale nie zaszkodzi usystematyzować pewnych wiadomości emotka
13 kwi 17:33
bezendu: Dziękuję Ci serdecznie
13 kwi 17:34
głupmen: dla mnie brzmi to tak: co cię nie zabije, to z pewnością dobije...
13 kwi 17:36
bezendu: Sugerujesz coś ?
13 kwi 17:37
Godzio: rysunekDraghan, a propo tego twierdzenia o wysokości padającej na przeciwprostokątną to chyba chodzi o to: h2 = xy
13 kwi 17:39
bezendu: Godzio podrzuć jakieś cenne wzory..
13 kwi 17:41
Draghan: Ach. Pewnie tak. Właśnie sobie o tym czytałem przed chwilą. Tylko nie było tak nazwane emotka Dziękuję, Godzio emotka Spoko, bezendu emotka Trzeba sobie pomagać emotka
13 kwi 17:41
5-latek: rysunekTwierdzenie W trojkacie prostokatnyn wysokosc opuszcona z wierzcholka kata prostego na przciwprostokatna jest rowna sredniej geometrycznej odcinkow na jakie podzielila przeciwprostokatna czyli h=x*y
13 kwi 17:44
Draghan: Jeszcze, a propos tego trójkąta prostokątnego i jego wysokości, opuszczonej na przeciwprostokątną: dzieli ona trójkąt na dwa mniejsze trójkąty... Wszystkie te trzy trójkąty są do siebie podobne.
13 kwi 17:45
bezendu: To twierdzenia akurat znałem, ostatnio Mila pokazywała mi je winnym poście. Mam wydrukowane to.
13 kwi 17:45
Godzio: Takich rzeczy nie warto się uczyć na pamięć (nie potrzebne zaśmiecanie), trzeba nauczyć się zauważać trójkąty podobne emotka
13 kwi 17:50
bezendu: Ale to chyba za mało do planimetrii jednak. Dobre na zadani, za mało na dowody.
13 kwi 17:51
5-latek: Twierdzenie W trojkacie prostokatnym przyprostokatna jest srednia geometryczna przeciwposrostokatnej i swego rzutu na przeciwprostokatna np CB= AB*AD
13 kwi 17:52
Draghan: Do dowodów musisz znać i odpowiednio stosować twierdzenia emotka Te wskazówki są raczej do zadań arytmetycznych z tego działu. Chociaż nadają się również do dowodów − tylko właśnie trzeba znać twierdzenia emotka
13 kwi 17:54
Draghan: W rzeczonej książce wymienione są 4 cechy przystawania i podobieństwa trójkątów − w tablicach mamy je trzy. "Opuszczona" cecha podobieństwa, brzmi: Cecha Bok−bok−Kąt (BbK) Jeśli dwa boki jednego trójkąta są proporcjonalne do dwóch boków drugiego trójkąta i kąt leżący naprzeciwko większego z tych boków jest równy kątowi, leżącemu naprzeciwko większego boku w drugim trójkącie, to te trójkąty są podobne. Cecha przystawania brzmi bardzo podobnie.
13 kwi 18:04
Marcin: Wow. Też mi się przyda. Dzięki Draghan emotka
13 kwi 19:44
Marcin: Masz może jeszcze 'pigułki' do innych działów? Nie chodzi mi o przepisywanie ich tutaj, ale może jakieś zdjęcie czy coś takiego. Byłbym mega wdzięczny. Normalnie wysłałbym Ci piwko do domu
13 kwi 19:46
Draghan: To jest dość obszerna pozycja Ale jedynie do trygonometrii i geometrii były takie krótkie podsumowania. Reszta cennych informacji zawarta jest w jakich 630 stronach, pachnących kurzem i milutkim, starym papierem <3 I teraz takie pytanko ode mnie: czy tylko mi się wydaje, czy wzoru na pole trójkąta, gdy dany jest jeden bok a i wszystkie kąty (α leży naprzeciwko a) w tablicach nie ma Chodzi o to
 1 sinβsinγ 
P =

a2

(i równoważne dla pozostałych boków)
 2 sinα 
13 kwi 20:58
5-latek:
 a*b*c 
i dalej tez wzor z godziny 20:58 = 2R2*sinα*sinβ*sinγ=

= p(p−a)(p−b)(p−c)=p*r =
 4R 
 α β γ 
r2ctg

*ctg

*ctg

to do pola trojkata
 2 2 2 
13 kwi 21:10
5-latek: I takze nastepny wzor na pole trojkata
 4 m1+m2+m3 
P=

p'(p'−m1)(p'−m2)(p'−m3) gdzie p'=

i m1 ,m2 m3 to
 3 2 
srodkowe trojkata . Pewnie juz dzis nieuzywany
13 kwi 21:16
Draghan: Fajnie, lepiej mieć wszystko zebrane w jednym miejscu emotka emotka Tak sobie myślę... Wzór z 20:58 można wyprowadzić ze wzoru
 1 
P =

ab sinγ i twierdzenia sinusów emotka Tylko na maturze szkoda na to czasu emotka Więc może
 2 
lepiej zapamiętać emotka
13 kwi 21:17
Draghan: O, pierwszy raz ten wzór z 21:16 na oczy widzę. Drugie emotka dla Ciebie emotka
13 kwi 21:18
Marcin: 5−latek emotka Może skoro Eta i Mila nie chcą żebym się odwdzięczył, to może Tobie się jakoś odwdzięczę za pomoc wszystkim maturzystom? emotka
13 kwi 21:20
5-latek: I moze na koniec jeszce taki wzorek a2=(b2+c2−2m12) gdzie m1 to srodkowa laczaca wierzcholek kąta α ze srodkiem boku a
13 kwi 21:22
5-latek: emotka
13 kwi 21:23
Draghan: emotka
13 kwi 21:24
Marcin:
13 kwi 21:29
5-latek: emotka dla maturzystow emotka
13 kwi 21:29
Draghan: To przed maturą A emotka dla tych, którzy pomagają emotka Wiedzcie, że naprawdę doceniam emotka I może przyjdzie się kiedyś odwdzięczyć emotka Marcin, co jest? Chłopaki nie płaczą
13 kwi 21:35
Qulka: chyba trochę za późno znalazłam
29 cze 00:07